Świdnica, 03 stycznia 2022 r.
Szanowni Państwo,
Dyrektorzy, Nauczyciele, Uczniowie i Rodzice,
Niestety, do Sejmu trafiła propozycja zmian w Prawie oświatowym, tzw. Lex Czarnek. Zdaniem wielu samorządowców jest to dokument bardzo szkodliwy, stanowiący kolejny element demolowania polskiego systemu edukacji. Nie oferuje żadnego potrzebnego wsparcia dzieciom i młodzieży, uczniom i nauczycielom oraz rodzicom, tylko daje narzędzia kontroli i karania oraz prowadzi do upolitycznienia szkoły i wszechwładzy kuratora, czyli de facto urzędnika, reprezentującego partię rządzącą. Władze samorządowe całej Polski solidarnie protestują przeciwko zapowiadanym zmianom, które niszczą szkołę demokratyczną, współzarządzaną przez nauczycieli, rodziców, uczniów, przez Rady Pedagogiczne, Rady Rodziców i samorząd uczniowski.
W tak trudnym dla Państwa czasie – czasie obostrzeń pandemicznych, nauki zdalnej i hybrydowej, zamiast potrzebnego systemowego wsparcia dla dzieci, rodziców, nauczycieli i dyrektorów, rząd i minister edukacji chcą nam narzucić szkołę kontrolowaną, cenzurowaną, zindoktrynowaną i upartyjnioną. Tymczasem oczekiwania społeczne są zgoła inne.
Widząc ogrom problemów, związanych z działalnością szkół w okresie pandemii, jako Miasto podejmujemy różne inicjatywy wspierające kadrę pedagogiczną i uczniów. Oferujemy specjalistyczne szkolenia dla nauczycieli (np. „Apteczka pierwszej pomocy”), zwiększyliśmy środki na pomoc psychologiczną, wspólnie z organizacjami pozarządowymi i Firmą Szkoleniową Anny Szywały organizujemy debaty i warsztaty dla nauczycieli z udziałem ekspertów takich jak interwent kryzysowy prof. Tomasz Bilicki, a także uruchamiamy dodatkowe dyżury psychologa po godzinach pracy szkoły w Centrum NGO przy ulicy Długiej 33. Planujemy też kolejne przedsięwzięcia w najbliższym czasie we współpracy ze Szkołą Wyższą Psychologii Społecznej. Chcemy wspólnie dokonać diagnozy tak tragicznego zjawiska, jak samobójstwa uczniów i stworzyć podręcznik dla nauczycieli, by skutecznie mogli zadziałać w kryzysowej sytuacji.
Pandemia była ogromnym wyzwaniem dla Urzędu Miejskiego, a w sferze miejskich przedszkoli i szkół gros takich problemów rozwiązywał Wydział Edukacji, kierowany przez dyrektora Tadeusza Niedzielskiego. Dbaliśmy przede wszystkim o to, by każdy uczeń miał możliwość pobierania nauki zdalnej. Razem z dyrektorami dbaliśmy o bezpieczeństwo uczniów i pedagogów, kierując się empatią i doświadczeniem, nie otrzymując w tym zakresie wsparcia ze strony kuratorium.
Jako Prezydent Miasta chciałabym Państwa zapewnić o naszym dalszym nieustannym wsparciu szkół w tych pandemicznych czasach, kiedy dzieci i młodzież oraz ich rodzice, nauczyciele doświadczają szczególnej presji, nowych problemów, sytuacji przemocowych, cyberprzemocy czy takich chorób jak depresja. W systemie szkolnictwa w naszym kraju brakuje środków na wsparcie specjalistów, zwłaszcza psychologów i psychiatrów. To właśnie w tej dziedzinie potrzebne są natychmiastowe działania ministra edukacji i rządu RP, a nie w dziedzinie upolityczniania placówek oświatowych. Musimy budować szkołę na miarę potrzeb i wyzwań XXI wieku, sprostać oczekiwaniom i reagować na kluczowe problemy. A programy nauczania winny odpowiadać wymogom współczesności, pozwalając wykształcić młodych obywateli w oparciu o takie wartości, jak szacunek dla drugiego człowieka, szacunek dla demokracji, szacunek dla Ojczyzny. Wychowanie bowiem – wychowanie mądrych, samodzielnych, wartościowych obywateli – to drugie obok przekazywania wiedzy fundamentalne zadanie szkoły. Propozycje ministra Czarnka są dalekie od tej wizji.
W załączeniu przesyłam Państwu stanowisko Związku Miast Polskich, do którego Świdnica należy, stanowczo krytykujące przygotowane przez Ministerstwo Edukacji i Nauki propozycje zmian w Prawie oświatowym.
Beata Moskal-Słaniewska
Prezydent Miasta Świdnicy
Stanowisko
Zarządu Związku Miast Polskich
ws. projektu nowelizacji Prawa oświatowego (druk sejmowy 1812)
Zarząd Związku Miast Polskich, biorąc pod uwagę niezgodny z Konstytucją wpływ projektowanych regulacji na wykonywanie zadań własnych gmin i powiatów, kategorycznie odrzuca projekt nowelizacji Prawa oświatowego oraz innych ustaw, zawarty w druku sejmowym 1812.
Projekt ustawy bez uzasadnionych podstaw zakłada pozbawienie gmin i powiatów samodzielności w kluczowych elementach zaspokajania zbiorowych potrzeb wspólnoty w zakresie edukacji publicznej.
Projekt ustawy zawiera postanowienia rażąco sprzeczne z art. 171 Konstytucji RP oraz art. 3, 4 i 8 Europejskiej Karty Samorządu Lokalnego, w szczególności w zakresie, w jakim bezprawnie czynią z kuratora oświaty organ nadzoru nad samorządem terytorialnym, umożliwiając mu ingerencję na podstawie niedookreślonych przesłanek, odbiegających od jedynego dopuszczalnego kryterium nadzoru nad samorządem terytorialnym – tj. kryterium zgodności z prawem.
Przyznawane mu kompetencje nadzorcze obejmują kluczowe elementy zadania własnego: powierzenie stanowisk kierownikom jednostek organizacyjnych gminy (i wygaszanie ich powierzenia) oraz decydowanie o zakresie obligatoryjnego finansowania zadania własnego (w zakresie liczby szkół, które dana jednostka jest obowiązana prowadzić). Kurator nie ponosi przy tym żadnej odpowiedzialności za te decyzje, zmuszając społeczności lokalne do nieracjonalnej gospodarki finansami publicznymi.
Zapowiedziany w mediach zamiar wycofania się ze zwiększenia liczby przedstawicieli kuratora w komisji konkursowej w procedurze obsady stanowiska dyrektora szkoły nie ma większego znaczenia przy pozostawieniu uprawnień dotyczących możliwości całkowicie uznaniowego pozbawienia go tej funkcji.
Mając na uwadze dotychczasową praktykę stosowania instytucji „pozytywnej opinii” (de facto – zgody) kuratora oświaty w związku z likwidacją szkół należy stwierdzić, że nowa, zmieniona redakcja katalogu niedookreślonych przesłanek stanowi znaczące zagrożenie dla samodzielności jednostek samorządu terytorialnego. Trzeba zaznaczyć, że u podłoża proponowanych zmian leży reakcja na orzecznictwo sądów, które, biorąc pod uwagę dotychczasowe przepisy art. 89, przyznawały rację gminom w sporach z kuratorami, wydającymi negatywne opinie bez racjonalnych podstaw.
W załączeniu – opinia prawna, dotycząca wymienionych powyżej okoliczności.
Zarząd Związku nie akceptuje także innych zmian w Prawie oświatowym, umożliwiających ingerencję ideologiczną w proces wychowywania dzieci i młodzieży, których uzasadnieniem są „sygnały” płynące ze strony określonych podmiotów. Ilość sygnałów ewidentnie przeciwnych, jakie są formułowane przez wiele podmiotów w trakcie kilkumiesięcznej debaty nad proponowanymi zmianami, dobitnie świadczy o tym, że nie są one akceptowane przez liczne środowiska, w tym przede wszystkim rodziców, którzy mają prawo do wychowywania swoich dzieci zgodnie z własnymi, a nie aktualnego ministra, przekonaniami.
Zarząd
Lubliniec, 10 grudnia 2021 r.
(-) Zygmunt Frankiewicz
PREZES ZWIĄZKU
